Kutadgu Bilig'i Kim yazdı?



Kutadgu Bilig Özellikleri| Kim yazdı? İslami Türk edebiyatı Balasagunlu Yusuf:

Kutadgu Bilig Kim yazdı?-kutadgu-bilig.jpg

Türk dili araştırmalarında, temel kaynaklarından birisi olarak başvurulan bir eser olan Kutadgu Bilig, İslami Türk edebiyatının adı bilinen ilk şair ve düşünürü olarak kabul edilen Balasagunlu Yusuf tarafından kaleme alınmıştır.


Balasagunlu Yusuf, 1017 yılında Balasagun’da dünyaya gelmiştir. İyi bir eğitim almış, yaşadığı çağda geçerli olan bilimlerin üzerine eğilmiş, Arapça ve Farsça öğrenerek kendisini geliştirmiştir. Balasagun’da yazmaya başladığı ve “Kutadgu Bilig” ismini verdiği eserini 1070 yılında tamamlayarak Karahanlı hükümdarı Uluğ Kara Buğra Han’a takdim etmiştir.

Eseri beğenen hükümdar, Balasagunlu Yusuf’a “Has Hacip” unvanı vererek onu Karahanlı devlet memuriyetinin en yüksek payelerinden biri olan başvezir yardımcılığı görevine getirmiştir.


Günümüze ulaşan Türk-İslam edebiyatının bilinen ilk edebi eseri olan Kutadgu Bilig, “mutluluk veren bilgi”anlamına gelmektedir. Kutadgu Bilig yazılış amacı, yöneticilere öğütler vermek ve onlara yol göstermektir. Eser, bu yönüyle siyasetname özelliği taşır ve aynı zamanda bu türde yazılmış ilk eser olma özelliğine de sahiptir.


Eserde ayrıca eğitim, ahlak ve terbiye konularında ders verici nitelikte bilgiler yer almaktadır. Eserde birey, toplum ve devlet hayatının ideal bir şekilde düzenlenebilmesi için gereken bilgi, anlayış ve erdemlerin neler olduğu; bunların ne şekilde elde edilebileceği hakkında bilgiler verilmekte; insanlara bu dünyada ve ahrette mutlu olabilmeleri için yol gösterici ipuçlarından bahsedilmektedir.


Kutadgu Bilig, dört şahsın etrafında şekillenen ve sembolik öğeler içeren bir eserdir. Eserdeki dört şahsın her biri ayrı bir kavramı sembolize eder. “Kün Toğdı” hakandır, adaleti sembolize eder; “Ay Toldı” onun veziridir, mutluluğu zembolize eder; “Öğdülmüş” vezirin oğludur, aklı sembolize eder; Odgurmuş” ise Ögdülmiş!in yakınıdır ve yaşamın sonunu, ahreti sembolize eder.


Uygur alfabesi ile kaleme alınmış eser mesnevi tarzında yazılmıştır, didaktik bir nitelik taşır. Eserin bazı bölümleri ansiklopedik bilgiler içermektedir. Oldukça sade bir dille yazılmış olan eserde çok az sayıda yabancı sözcük kullanılmıştır.
Yazmış olduğu eserler ile yaşadığı dönemde ön plana çıkan Yusuf Has Hacip, 1077 yılında vefat etmiştir. Mezarı Kaşgar’da bulunmaktadır.

__________________