17.09.2015, 18:09
|
#1 (permalink)
|
| Süper Üye
Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
|  Çuvaşça Nasıl Bir Dil?
Çuvaşça Nasıl Bir Dil?  Rusya'nın orta kesimindeki Ural Dağları'nın batısında yoğun olarak konuşulan ve çağdaş Türk yazı dilleri içerisinde değerlendirilen Çuvaşça, Ogar ve Bolgar grubu dillerinin yaşayan tek dilidir. Aynı zamanda Çuvaşların da anadili olarak kabul edilir. Dilin konuşur sayısı ortalama iki milyon kişidir.
Çuvaşça Rusya'ya ait topraklarda okulların eğitim sistemlerinde ve medya organlarında kullanılmaktadır. Bu durum Rusların tepkisini çektiği için Çuvaşça'nın etkinlik alanı azaltılmaya ve asimile edilmeye çalışılmaktadır.
Modern Türk yazı dilleri içerisinde değerlendirilmesine rağmen Türk lehçeleri ile arasında önemli farklar olan Çuvaşça konum itibariyle kendine has özellikler göstermektedir. Örneğin Çuvaşça'da ş>l değişimi mevcuttur. Buna göre 'taş' sözcüğü Çuvaşçada 'çul' dur. Görüldüğü üzere t>ç ve a>u değişimleri de dikkat çekmektedir. Buna ek olarak 'gümüş' sözcüğü de Çuvaşçada 'kemel' olarak karşılık bulur.
Çuvaşçada görülen sürekli değişmelerden bir diğeri a>u değişimidir. Buna göre Türkiye Türkçesindeki 'at' sözcüğü Çuvaşçada 'ut' şeklini almıştır. Bu değişimlere z>r değişimleri de eklenebilir. Türkçedeki 'biz' zamirinin Çuvaşçada 'ebir' olması gibi.
Çuvaçada bulunan ünsüz harfler ise /p/ (п), /t/ (т), /k/ (к), /tɕ/ (ч), /ʂ/ (ш), /ɕ/ (ç), /χ/ (х), /ʋ/ (в), /m/ (м), /n/ (н), /l/ (л), /r/ (р), /j/ (й) harfleridir. Kiril alfabesine yakın bir harf olan Çuvaş alfabesi birtakım farklı sesleri de içerir. Genel Çuvaş alfabesi ise а ӑ б в г д е ё ӗ ж з и й к л м н о п р с ҫ т у ӳ ф х ц ч ш щ ъ ы ь э ю я seslerinden oluşmaktadır.
Çuvaşça konumu itibariyle birçok Türk lehçesini de etkilemiştir. Karadeniz'in kuzey bölgesinden batıya doğru hareket eden tüm boyların dilleri ve kültürleri Çuvaşçadan birtakım unsurlar almıştır. Hunlar, Avarlar, Bulgarlar ve Macarlar bu göç yolunu kullanan ve Çuvaşçadan etkilenen dillerdir. Çuvaşça, proto-Türkçe olarak kabul edilen Altay dilinin özelliklerini yansıtmaktadır. Bu nedenle Türk dili araştırmacıları için Çuvaşça en eski ve önemli kaynaklardan birisi olarak değerlendirilir. Özellikle atasözleri konusunda zengin bir yapıdadır.
|
 |  |