Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Sağlığı





"Adın devam etsin ve bir oğlun olsun!"

" Geçen yıl köyümüzde sadece tek bir kız çocuğu doğdu. Tüm diğer ailelerin oğlu oldu."

Günümüzde, büyük çoğunluğu Asya'da olmak üzere, çeşitli nüfuslarda, aksi takdirde hayatta olması beklenen en az 60 milyon kız, cinsiyet-seçimli düşük, bebek öldürme veya ihmal sonucunda kayıptır.

* Bir çok toplumda, kadınların erkeklere göre sistematik olarak bazı temel insan haklarına ulaşamaması ya da kullanamaması şeklinde görülmektedir.
* Çoğu zaman, kadınların sağlık ile ilgili durum ve sorunlarını olumsuz yönde etkilemektedir:

Kadın Yaşamının Tüm Evrelerindeki Ayrımcılık
- Hastalık
- Sakatlık
- Ölüm


Yaşam Evrelerinde Toplumsal Cinsiyete Bağlı Kadın Sağlığı Sorunları
- İhmal
- Hizmetten yararlanamama
- Şiddet
- Toplumsal baskı
- Morbidite artışları

Genç yaştaki gebelikler
- Her 3 gebeden 1'i genç
- İlk evlilik yaşı 14,1
- Her üç kadından biri 13 yaşında evli!
- Genç evliler 1 yıl içinde gebe kalıyorlar.

Şiddet ve Kadın
Dünya ölçeğinde
Her 3 kadından biri bugün şiddetin değişik biçimlerine maruz kalmaktadır. (Heise, Ellsberg, Gottemoeller, 1999).

Kadına Yönelik Şiddet
*'Cinsiyete dayalı ve kadınlarda fiziksel, cinsel, psikolojik herhangi bir zarar ve üzüntü sonucunu doğuran veya bu sonucu doğurmaya yönelik özel yaşamda veya kamu yaşamında gerçekleşebilen her türlü tehdit, davranış,baskı veya özgürlüğün keyfi biçimde engellenmesi'(Birleşmiş Milletler, 'Kadına Yönelik Şiddetin Yok Edilmesi Bildirisi'-1994)

Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet pandemisi

* 1986-1997 yılları arasında çeşitli ülkelerde yapılan araştırmalarda görüşme yapılan kadınların yüzde 16-41'i yakın ilişkide erkek eşleri tarafından fiziksel saldırıya uğradıklarını belirtmişlerdir.
* Maruz kalınan şiddet, 15-44 yaş grubu kadınların 10.sıradaki ölüm nedenidir.
* Tüm dünyadaki kadın ölümlerinin %7'si şiddet ile ilişkilidir. DSÖ,1998





Türkiye
* Aile içi şiddet
Kadınların
- %84'ü tokatlanmakta
- %70'i yumruklanmakta
- %43'ü hastanelik edilene dek dövülmekte
- %55'i ölümle tehdit edilmekte
- Ev, şiddetin en çok yaşandığı mekandır.

* Şiddet eylemlerinde saldırgan, çoğunlukla ya kocadır ya da kadınların yakın duygusal ilişkide olduğu erkeklerdir. Birleşmiş Milletler CEDAW komitesine sunulmak üzere hazırlanan ikinci ve üçüncü birleştirilmiş periyodik Türkiye raporu-1993

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003:
* Kadınların %39'u, kadınların eşleri tarafından çeşitli nedenlerle dövülmelerini haklı bulmaktadır.
- kırsal bölgede %57
- düşük eğitim grubunda %62

* Şiddet nedenleri:

Kadının
- Yemeği yakması
- Kocasına karşılık vermesi
- Cinsel ilişkiyi red etmesi


Dünyada
* Kadında yaşamları boyunca en az bir kez tamamlanmış tecavüz: ABD: %14-20
Kanada: %40
* Tüm yetişkin kadınların yüzde 12-25'i,tecavüze teşebbüs ya da gerçekleşmiş tecavüz mağduru olduklarını belirtmişlerdir. Koss ve ark.,1997; Killpatrick ve ark.,1992; Randall ve Haskell, 1995

Hedef: TOPLUMSAL CİNSİYETTE EŞİTLİK
Strateji: "Toplumsal cinsiyet bakışının ülkenin ana plan ve programlarına entegre edilmesi" (Gender mainstreaming)


Alıntı
Doç.Dr.Pınar Okyay

__________________