Sadaka Taşı

En makbul yardım gizliden gizliye yapılan yardımdır
Eskiler bu iş için ‘‘sadaka taşı"nı icat etmişlerdir.
Çoğumuz pek bilmeyiz ama
bu sadaka taşlarından biri İstanbul'da hálá ayakta.

Dinimiz hali-vakti yerinde olanların
fakirlere yardım yapmalarını emreder ve
gelenekler bu yardımların gizlice verilmesini
alanların rencide edilmemesi gerektirir.

Eski İstanbul'da yardımların en göze batmayanı
‘‘sadaka taşları’’ kullanarak yapıldı.
Bu taşlar bir buçuk-iki metre yüksekliğinde mermerden olurdu.
Üst kısımlarının ortasına çanağa benzer bir oyuk açılır
sadaka verenler parayı buraya bırakırlardı.
İki metrelik taşların yanında
tepesine rahatça ulaşılabilmesi için birkaç basamak konurdu.

İhtiyacı olmasına rağmen dilenmekten çekinenler
gecenin geç saatlerinde taşın yanına para almaya gelir ama
bırakılan meblağın tamamını değil
ihtiyaçları olduğu kadarını alırlardı.
17. yüzyıl İstanbul'unu anlatan bir Fransız gezgin
üzerinde para bulunan bir taşa
tam bir hafta boyunca kimsenin gelmediğini yazmıştı.

İstanbul'un dört yerinde sadaka taşı vardı:
Üsküdar'da Gülfem Hatun Camii'nin avlusunda
yine Üsküdar Doğancılar' da Karacaahmet' te ve
Kocamustafapaşa' daydı.

Bugün bu taşlardan sadece bir tanesi
Doğancılar' da dikili olanı ama o da
yarısından fazlası toprağa gömülü vaziyette duruyor.

"Çünkü bir yardım ne alanı küçük düşürmeli ne de veren için bir övünme nedeni olmalıdır."

Ulu bir kavak ağacının yanında bir kabak filizi boy göstermiş.
Bahar ilerledikçe bitki kavak ağacına sarılarak yükselmeye başlamış.
Yağmurların ve güneşin etkisiyle müthiş bir hızla büyümüş ve
neredeyse kavak ağacı ile aynı boya gelmiş.
Bir gün dayanamayıp sormuş kavağa:

-Sen kaç ayda bu hale geldin ağaç?
-On yılda demiş kavak.
-On yılda mı? Diye gülmüş ve çiçeklerini sallamış kabak.
-Ben neredeyse iki ayda seninle aynı boya geldim bak!
-Doğru demiş kavak.

Günler günleri kovalamış ve sonbaharın ilk rüzgârları başladığında
kabak üşümeye sonra yapraklarını düşürmeye
soğuklar arttıkça da aşağıya doğru inmeye başlamış.
Sormuş endişeyle kavağa:

-Neler oluyor bana ağaç?
-Ölüyorsun demiş kavak.
-Niçin?
-Benim on yılda geldiğim yere iki ayda gelmeye çalıştığın için.

Vakti zamanında cahil biri bir üstadın kapısını calmış ve ona ;
- Efendim bana kitabı anlatır mısın! demiş.
- Kitabı mı ? demiş üstad ben ömrümü kitabı okumaya adadım
Buna rağmen hala bildiklerim ancak bir hiçken
sana nasıl olur da tüm kanunları ve
bunlarin aralarındaki bağlantıları anlatabilirim ki?

Ancak cahil adam ikna olmamış.

Onun ısrarını gören üstad ;

- O zaman şimdi beni iyice dinle.
düşün ki bir eve bacadan iki kişi girdi
birinin yuzu kapkara digerinin ise tertemiz.
bunların hangisi yüzünü yıkar?"

- Bundan kolay ne var demiş adam ;
- tabi ki kirli olan!".

Üstad gülmüş Düşünsene kirli yüzlü olan adam
diğerinin yüzüne bakacak ve temiz yüzü görecek.
böylece kendi yüzünün temiz olduğunu sanacak.
oysa ki temiz yüzlü adam öbürünün yüzündeki kiri görüp
kendi yüzünü de kirli sanacak ve yüzünü yıkayacak.

Adam bir süre düşünmüş sonunda kafasını sallamış

- Size nasıl teşekkür edebilirim efendim ?
sanırım sonunda kitabı anladım.

- Aahh ah.. Daha çok uzun bir yolun var demiş üstad üzüntü ile.

- Aynı bacadan sürünerek inen iki adamdan birinin yüzünün tertemiz
ötekinin ise kirli olabileceğine nasıl inanabiliyorsun ki ?..

Farkında Olmadan Neleri Kaçırıyoruz ?

Metrodaki kemancı..

Soğuk bir Ocak sabahı bir adam Washington DC’de bir metro istasyonunda
kemanla 45 dakika boyunca altı Bach eseri çalar.
Bu süre içinde çoğu işe yetişme telaşındaki yaklaşık bin kişi
kemancının önünden geçip gider.

Kemancı çalmaya başladıktan ancak üç dakika kadar sonra
ilk kez orta yaşlı bir adam kemancıyı fark edip yavaşlar ve
birkaç saniye sonra da gitmek zorunda olduğu yere yetişmek üzere
yine hızla yoluna devam eder.

Kemancı ilk bir dolar bahşişini bundan bir dakika kadar sonra alır.
Bir kadın yürümesine ara vermeksizin
parayı kemancının önüne koyduğu kaba atarak
hızla geçer gider.

Birkaç dakika sonra bir başka adam duraklayıp
eğilerek dinlemeye başlar
ancak saatine göz attığında işe geç kalmamak için
acele ettiğini belirten ifadelerle hızla yoluna devam eder.

En fazla dikkatle duran ise üç yaşlarında bir oğlan çocuğu olur.
Annesinin çekiştirmelerine rağmen çocuk önünde durur ve dikkatle kemancıya bakar.
En so nunda annesi daha hızlı çekiştirerek çocuğu yürümeye zorlar.
Oğlan arkasına dönüp dönüp kemancıya bakarak
çaresizce annesinin peşinden gider.
Buna benzer şekilde birkaç çocuk daha olur ve
hepsi de anne babaları tarafından yürümeye devam için
zorlanarak uzaklaştırılırlar.

Çaldığı 45 dakika boyunca kemancının önünde
sadece 6 kişi çok kısa bir süre durur.
20 kişi duraklamadan yürümeye devam ederek para verir.
Kemancı çaldığı süre içinde 32 dolar toplar.
Çalmayı bitirdiğinde ise sessizlik hakim olur ve
kimse onun durduğunu fark etmez alkışlamaz

Hiç kimse onun dünyanın en iyi kemancısı
Joshua Bell olduğunu ve elindeki 35 milyon dolarlık kemanla
yazılmış en karmaşık eserleri çaldığını anlamaz.
Oysa Joshua Bell’in metrodaki bu mini konserinden iki gün önce
Boston’da verdiği konser biletleri ortalama 100 dolara satılmıştı…

Bu gerçek bir hikayedir ve
Joshua Bell’in öylesine bir kılıkla metroda keman çalması
Washington Post gazetesi tarafından algılama keyif alma ve
öncelikler üzerine yapılan bir sosyal deney gereği kurgulanmıştır.
Sorgulanan şeyler; sıradan bir yerde uygunsuz bir saatte
güzelliği algılayabiliyor muyuz?
Durup ondan keyif alıyor muyuz?
Beklenmedik bir ortamda bir yeteneği tanıyabiliyor muyuz? İdi…

Bu deneyden çıkarılacak kıssadan hisse ise
dünyanın en iyi müzisyeni dünyadaki en iyi müziği çalarken
önünde durup dinleyecek bir dakikamız dahi yoksa
başka neleri kaçırıyoruz acaba ?

Eğitim mi yoksa Karakter mi ?

Padişah vezire sormuş: vezir! demiş cibiliyetmi egitim mi ?
-eğitim mi önemli cibiliyet (soy-sop-mezhep) mi?
vezir düşünmeden cevap vermiş:
-cibiliyet padişahım.
padişah memleketin her yerine tellallar çağırtmış.
-duyduk duymadık demeyin en iyi hayvan eğiticisine yüz kese altın...
En iyi hayvan eğiticisi padişahın huzuruna çıkarılmış.
padişah hayvan eğiticisine sormuş:
-bir kediye tepsiyle servis yapmayı ne kadar zamanda öğretebilirsin?
-altı ayda öğretirim padişahım.
altı ay dolmuş, huzura alınmış.
padişah:
-öğrettin mi?
-öğrettim padişahım.
saray erkanı toplanmış, kedi elinde tepsi servis yapmaya başlamış,
tam vezirin önüne gelmiş; padişah yine vezire sormuş:
vezir! demiş. -eğitim mi önemlidir cibiliyet mi?
vezir padişahın sorusuna cevap vermeden önce
cebinde hazır tuttuğu fareyi yere bırakmış.
kedi tepsiyi attığı gibi farenin peşinde koşmaya başlamış.
tabi altı aylık eğitimde boşa gitmiş.
vezir cevap vermiş.
-cibiliyet padişahım.