Stres Etkileri ve Stresle Başa Çıkma Yolları Nelerdir



Stres, günlük yaşamda karşılaşılan olayların, insan ilişkilerindeki baskısının sonucu hissedilen sıkıntı yada zorlanma durumudur.

Stres, kişinin çevreyle uyumunu bozar, verimliliğini ve performansını etkiler. Stressiz bir insan yoktur. Çünkü insanlar çevrede olup bitenlere tepki verirler. Stres zihni ve fiziksel gücü azaltır. Hayata negatif yönüyle bakıldığı için kişide karamsar bir ruh hali ortaya çıkar.
Stres kişinin bağışıklık sistemini zayıflatır, yorgunluk ve halsizlik meydana getirir, yol açtığı sıkıntı sonucu sinirlilik oluşturur. Yoğun stres başta mide ve sindirim sistemi rahatsızlıkları olmak üzere birçok hastalığa zemin hazırlar. Ayrıca birçok hastalığın da etkisini artırır. Bu nedenle stresten ve stresin neden olduğu olumsuz durumlardan korunmak ve stresle baş etmeyi öğrenmek gereklidir.

Stres anında fazla enerji tüketildiğinden kişini kendini güçsüz, yorgun ve endişe içinde hisseder. Daha sonraları uyku problemi çekmeye başlar. Sinirli ve çabuk heyecanlanan biri olur. Konsantrasyon kaybı yaşar ve dikkatini toplayamaz. Daha önce kolayca yaptığı işlerde zorlanır. Aslında kendi işini kendisi zorlaştırır. Kişinin performansı olumsuz yönde etkilenir ve düşer. Kendisinde madde bağımlılığı görülebilir ve içe kapanma başlar. Panikataklar ortaya çıkar. Kendini rahat hissedemez.

Stres durumunda ayrıca kişide kalp hızı artar ve ateş basması görülür. Çarpıntı başlar. Baş ağrısı, nefes darlığı, hazımsızlık, yutkunma, mide bulantısı ve iştah kaybı dolayısıyla da kilo kaybı ortaya çıkar. Kişinin cinsel fonksiyonlarında değişiklik olur. Vücut direnci düşer ve sık sık soğuk algınlığına yakalanır.

Stresli kişinin tansiyonu yükselir. Tansiyonun yükselmesi kalbin yorulmasına neden olur. Vücut direncini arttırmak için stres hormonu salgılamaya başlar. Enerji sağlamak için yağ harcandığından kandaki kolesterol ve yağ miktarı artmaya başlar. Bu da kalp damar hastalıklarının oluşumuna zemin hazırlar.

Stresli zaman uzadıkça kas ve kemiklerde kayıp başlar. Şeker hastalığı görülebilir. Çünkü stres hormonu kan şekerinin dengesini bozmaya ve pankreasa yük bindirmeye başlar. Pankreas kan şekerini dengeleyecek hormonlar ürettiğinden zarar görmesi halinde şeker düzeyi de değişir.


Stresle başa çıkabilmenin en önemli yollarından birisi zamanı doğru kullanmaktır. Yani düzenli bir şekilde her şeye vakit ayırmak gerekir. Kişi sadece ders, iş veya mecburi etkinliklere değil; beslenme, çeşitli aktivite, eğlence, egzersiz gibi konulara da vakit ayırmalıdır. Fiziksel bir aktivitede bulunmak, egzersiz yapmak vücudun fizyolojik etkinliklerini düzene sokmaktadır. Bu durumda kalp vücuda daha rahat oksijen gönderir, kişinin zindeliği ve gücü artar. Stres hormonlarından kurtulmak kolaylaşır. Bu egzersizlerin yanında gevşeme hareketleri yapılması bedenin rahat bir şekilde kontrol edilmesini sağlar. Ayrıca beslenmeye dikkat edilmelidir. Kahve, çay, kola gibi içecekler stresi arttırır. Bitki içecekleri, meyve suları daha çok tercih edilmelidir. Böylece hem enerji düzeyi hemde strese karşı oluşacak tepkiler düzeltilir.

Kişilerle olan ilişkileri ve sosyal etkinlikleri geliştirmek de stresi azaltmaya büyük katkı sağlar. Bir kişiyle tartışırken sorumluluğu ona yüklemek yerine kendi üstüne almak daha olumludur. Farklı bir şeyler denemek de kişiyi rahatlatır. Örneğin konsere gitmek, spor yapmak ortamın oluşturduğu stresten uzaklaşmaya katkı sağlar.

Kişinin kendisi yada bir başkası hakkında sürekli olumsuz düşünmesi kendisine negatif olarak yansır. İş veya okulda düşük performans gösteren bir kişinin bundan sonraki bütün olayların da böyle gerçekleşeceğini düşünmesi yerine, ”Daha iyi olabilirim”, diye düşünmesi kendisine pozitif olarak yansıyacaktır. Ayrıca bir problemi çözmek için bazı metotlardan faydalanılabilir. Örneğin ”Stres neden oldu? Çözüm yolları neler olabilir? Bunu sadece ben mi sorun olarak görüyorum?” gibi sorularla sorun kontrol altına alınabilir.

Madde bağımlılığı, kontrolsüz bir şekilde alışveriş yapma, aşırı tepki gösterme, her şeyi içine atma, içine kapanma ve aşırı yemek yeme stresin yarattığı davranışlardır. Bu davranışlar fayda yerine vücudun dengesini daha da bozarak fayda yerine zararlı sonuçlar ortaya çıkarır.