Orta Yüksek Alman Edebiyatı Dönemi

Haçlı seferler yüzünden Avrupanın muhtelif milletleri birbirleriyle yakından kaynaştılar ve tanıştılar. Yabancı memleket ve kavimlerin ya*kından temasları görüş ve düşünüş üzerinde müessir oldu ve Avrupada her bakımdan yeni bir ufuk belirdi. Bu çağın başlangıcında bir çok dini şarkılar doğdu. Zamanla bu konulara dünyevi esaslar tesir ve nüfuz et*meğe başladı. Fakat buna rağmen şiir yine ruhban elindedir ve dinidir. Rahip Lamprecht Büyük İskenderin göz kamaştıran seferlerini ve yolcu*luklarını tersim etti. Regensburglu papas Konrad, Bavyera pirensi Heinrich'in (1130) yılında Fransaya yaptığı bir yolculuk -dönüşünde getirdiği Fransızca yazılı Chanson de Roland — Rolandslied epopesini Almancaya çevirdi ve Kaiserkronik tarihi eseri telif etti. İlk olarak bir Alman kah*ramanının cengâverlikleri terennüm edilen Rolandslied'in konusu:
Hıristiyanlığın en kuvvetli koruyucularından Kari İspanyadaki arapları hıristiyan yapmak için yola çıkar. Zafer dönüşünde kahraman Roland dinsizlerin tuzağına düşer ve öldürülür, imparator geriye döner ve kah*ramanın intikamını kanlı bir şekilde alır.
Bu çağda Alman tahtını şövalye sanatını ve bunun kültürünü koru*yan Hohenstaufen sülâlesinden gelen imparatorlar işgal etmekte idi. Bu yüzden bütüne şövalyeler kendilerini şiirin gelişmesine ve ilerlemesine hasrettiler. Bu sebebten XII. yüzyılda saray epiğinin çiçeklenme devri başladı. Nazım ölçüsünde ve kafiyede dil durumu düzenlendi ve sadeleş*tirildi. İlk olarak birlik Alman dili bu şiirlerde bulunur. Sarayda güney lehçesi konuşulduğundan bu lehçe edebi bir dil olarak aşağı yukarı (1500) yıllarına yani yeni Alman dilininin teşekkülüne kadar bu yeri muhafaza etti. (1110-1300) Bu devrin temsilcileri Minnensengerler yani ozanlar, Troubadourlardır. Bu çağda gezgin oyuncuların halk şarkılarına rastlanır ve eski cermenlerin kahramanlık şiirleri bugünkü formunu alır. Meselâ: "Niebelungslied,, ve"GudrundIied„ gibi.
Bu çağda halk destanlarından Dietrich von Bern'in bir çok faaliyet*leri ve kahramaslıkları şarkılarda kutlandı. Şövalya edebiyatı materiyalde kısmen efsanevi kısmen antik ve Fransızca kaynaklardan alınarak Alman anlayış ve duygusuna göre tadil edildi. Forma göre sonlanan epik eserler büyük ölçüde doğdu ve bunlar derinleştirildi. Böylece ilk olarak Hollandalı Heinrich von Veldeke (1183) de "Eneide,, eposunu yazdı. .Sonraları güney Almanyada, Schwaben bölgesinde yaşamış Fransızca ve Lâtinceye vakıf Artmann von Aue (1210) şarkılar, manzum hikâyeler ve Artus efsaneler gurubuna dahil "Erek,, lwein ve Der arme Heinrich "Zavallı Haynrih» yazdı. Bu epik şair eserlerinde çağının hurafelerini anlatır ve oyunlarla Ortaçağın şövalye idealini canlandırır.

Kral Artus (Arthur) efsanesi: Bu efsane istilâcılardan kaçıp Fransaya sığman Keltler tarafından nakledilmiş ve burada yayılmıştı. Buna göre 479 yılında Anglo-Saksonların batı Britanyayı işgal etmesi üzerine buradaki Kelt kabileleri*nin prensi Artus, ulusunu korumak ve istilâcılarla savaşmak için Wales dağlarına çekilir ve orada büyük başarıyla mücadele eder. îBu suretle prensin kahramanlıklarını terennüm eden bir çok destanlar doğar ve halk yarattığı efsanelerde Artus'un ölmediğini ve günün birinde tekrar gelerek ulusunu zafere kavuşturup egemenliğini kazanacağını terennüm eder.
Der arme Heinrich adlı eser de Heinrich de Aue zengin fakat 'cüzzam hastalığına tutulan bir şövalyanın maceralarını nakleder. Eserin so*nunda da kendisi için hayatını feda eden fedakâr kızla evlenir. Sükûn içinde mesut yaşarlar. Gregorius auf dem Stein — Taş üstünde Gregorius adlı eserinde de yazar, Kral Ödipus motifini yani ana ile oğul arasındaki evlenme konusun işler.
Orta Almanca şairi Eschenbach'da doğan ve hayatının uzun yıllarını Thüringen kontu Hermann'ın sarayında geçiren Wolfram von Eschenbach (1170-1220) pek az minne şarkıları ile tamamlanmıyan "Willehalm„i ve Fransız kaynaklarına göre de "Parzival,, eposunu yazdı. Artus ve Gral efsanelerinin birbirine karışmasından meydana gelen eserin amacı, yüksek ideale kavuşmak isteyen insanın ruhani gelişmesini göstermektedir.

Konusu: "Parzival'ın babası Anjou kralı Gamuret doğuda yaptığı bir savaşta ölür. Kraliçe Herzeloide oğlunu şövalyelerden uzakta bir orman*da terbiye ettirir. Sonraları çocuğun gördüğü şövalyeler, ona kral Arturun sarayına gitmesini söylerler. Anasının bütün engellerine rağmen çocuk anasını dinlemez onu göz yaşları içinde bırakıp gider. Kraliçe Herzeloide kahrından ölür. Çocuk, kral Arturun sarayına gelir. Anasının giydirdiği palyerço elbiseler dolayısiyle burada alay edilir. Burasını da bırakır. Meşhur şövalye İtheri bir düelloda öldürür. Başından daha bir çok maceralar geçtikten sonra kraliçe Gondwiramur ile evlenir Sonra onu da bırakır. İspanyada Titurel'un yaptırdığı mukaddes Kral sarayına gelir. Başından daha bir çok maceralar geçer. Sonra işlediği suçlar için Tanrıdan af diler, bu istek kabul edilerek o da maceralı hayattan vaz geçer. Kral sarayına dönerek buranın kralı olur ve mesut yaşar.
Eserlerinde hayatın zevklerini ön plânda tutan Gottfried Strassburg Ortaçağın burjuvazi sınıfına mensup bir şairdir. "Tristan und Isolde,, eposunu yazdı, eserde üslûp akıcıdır. Yazar aşkın her duyguya galebe çalan bir kuvvet olduğunu tasvirde muvaffak olmuştur.

Eserin konusu: Eserin kahramanı güzel Isolde, ihtiyar kral Marke ile evlenmek üzere kralın yeğeni genç Tristana'nın refakat ettiği uzun bir deniz yolculuğuna çıkar. Delikanlı evvelce kızın amcasını öldürdüğü için ısolde ona karşı derin bir kin besler. Fakat her ikisinin de sihirli içkiden içmeleri aralarındaki büyük husumeti kaldırır ve birbirlerine aşık olurlar.
Kadınları öğmek için söylenilen Minnensang ve şarkıların başlıca şekilleri Lied = şarkı ve Spruch = beyt'tir. Meşhur ozan (Minnensenger) ve Alman edebiyatında ilk siyasi şiiri yazan Walther von der Vogehveide (1160) ile çiçeklendi ve en yüksek noktaya erişti. Şair, Viyanada şarkı söylemek ve şiir yazmak sanatlarını öğrenmiş, Thüringen kontu Hermann zamanında Wartburg şatosunda yapılan şairler yarışına iştirak etmiş ve ikinci Friedrich sarayında yaşamıştır. Sonraları Reinmarder Alte, Kürenberger ve Heinrich von Morungen bu şiiri nevinin temsilcileridir.
Minne şarkılarının sonlarına doğru Neidhard Reuenthal dans şarkı*ları içinde köylü aşk sahnelerini tersim etti. Wernher "Meier Helmbrecht„ te şövalya adet ve ahlâkını köylülere taklit ettirdi.
XIII. Yüzyılda diğer dil anıtları da hukuk kitapları, Eike von Repkowe'nin "Sachsenspiegel = Saksonya Aynası, "Sehwabenspiegel = Şvap Aynası,, ve Berthold von Regensburg'un ve üstad Eckart'in vaiz dergi*leridir.
Bu çağın diğer önemli şahısları da Werner von Elmendorf "TugendIrhre – Fazilet isimli didaktik eserinde şövalyalik ideallerini müdafaa eder.
Thomasin von Zirklaere "Der wâlsche Gast — Yabancı Misafir„ eseri ansiklopediktir. Öğretmen Hugo von Trimberg "Der Renner = Koşucu,, adlı eserinde zamanın fenalıkları üzerinden geçerek yeni bir devir baş*latmak ister.
Bu çağda aşk şarkıları bozulmağa ve bunun yerine didaktik şiir gelişmeye başladı.