|
| |||||||
KPSS kategorisinde açılmış olan Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? konusu , ...
  |
| | LinkBack | Seçenekler | Arama | Stil |
01.01.2014, 12:41
| #11 (permalink) |
   |  Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni ÖRNEK SORU Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’ten önce, Türklerde ölen kişinin eşyalarıyla birlikte gömüldüğü mezara verilen addır? A) Yuğ B) Şad C) Kurgan D) Toy E) Tigin (2011 – KPSS) Cevap: A Türklere ait bilinen en eski kurganlar Altaylar’da bulunan “Pazırık” ile Alma Ata yakınlarında bulunan “Esik” kurganlarıdır. Pazırık kurganında; Lahitler, at koşumları, metal araçlar, dokumalar, Esik kurganında ise ünlü “Altın Elbiseli Adam Heykeli” bulunmuştur. Bu kurganlar Asya Hunları’na aittir. Kurgan mezar tipinin Anadolu’daki biçimine Höyük denilmiştir. Zamanla Türkler arasında Maniheizm, Budizm, Taoizm, Hıristiyanlık, Musevilik gibi dinler de yayılmıştır. NOT-1: Uygurlar Mani ve Budizm dinlerini, Türgişler Budizm’i, Avarlar, Macarlar, Tuna Bulgarları, Peçenekler, Kumanlar ve Uzlar Hıristiyanlığı benimserken, Hazarlar Museviliği; Oğuzlar, Karluklar, İdil Bulgarları ve Yağmalar İslamiyet’i kabul etmişlerdir. NOT-2: Din değiştiren ilk Türk devleti Uygurlardır. NOT-3: Türklerin yaşayışına en uygun din İslamiyet olmuştur. Bu nedenledir ki diğer dinleri kabul eden Türk topluluklarının birçoğu milli benliğini kaybetmiştir. ÖRNEK SORU Göktürk Devleti’nde, Bilge Kağan’ın Budist tapınağı yaptırma isteğine Vezir Tonyukuk, Budizm’i benimsemenin Türklerin mücadeleci ruhunu kaybetmelerine neden olacağı düşüncesiyle karşı çıkmıştır. Yalnız bu bilgiyle, I. toplumun dinî arayış içerisinde olduğu, II. kağanın kararlarının sorgulanabildiği, III. din değiştirmenin yaşam biçimini etkilediği durumlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III (2009 – KPSS) Cevap: D HUKUK Töre adı verilen yazısız hukuk kuralları geçerliydi. Törenin kuralları kesindir, töreye hükümdar başta olmak üzere kimse karşı gelemezdi. Bütün devlet işleri töreye göre yapılırdı. Günlük hayatta ve aile içinde bile törenin dışına çıkılamazdı. Devlete başkaldırma, ordudan kaçma, adam öldürme ve namusa tecavüz etme gibi büyük suçların cezası idamdı. Hırsızlara çaldığı nesnenin on katı ödetilirdi (tazminat alınırdı.). Daha hafif suç işleyenler ise on güne kadar hapis cezasına çarptırılırdı. Bunun nedeni göçebe yaşamdır. Törenin değişmez kuralları; Adalet, Eşitlik (Tüzlük), İyilik (Könilik), Yararlı Olma (Uzluk) ve İnsanlık (Kişilik)’tır. Töre, Türklerin örf, adet, gelenek ve göreneklerinin getirmiş olduğu kurallar bütünüydü, şartlara göre töreye yeni kurallar koyulabilirdi. Törenin kaynakları; örf, adet ve gelenekler, Kurultayın kararları ve hakanın emirleridir. Uygurlar Dönemi’nde hukuk daha sağlam ve şekilci bir nitelik kazanmıştır. Ticaret hayatının gelişmesi, kişiler arasındaki ilişkilerin “kanıtlanabilir” nitelikte olmasını gerektirdiğinden yazılı ve tanıklı sözleşmeler önem kazanmıştır. Bu sözleşmelerin başlıcaları; Trampa (hukuki sözleşme), Velayet Hakkı, Faiz, Kefalet, Yarıcılık (tarımsal ortaklık biçimi)’tır (Bu belgelere daha çok Turfan Şehri’nde rastlanmıştır.). NOT: Yazılı hukuku başlatan ilk Türk devleti Uygurlardır. Töreyi korumak ve uygulamak devletin, dolayısıyla da hükümdarın göreviydi. Hükümdarın başkanlık ettiği ve siyasi suçlara bakan mahkemeye “Yargu (Yüksek Devlet Mahkemesi)” adı verilirdi. Yarganlar (Yargucılar) idaresindeki mahkemeler ise adli suçlara bakarlardı.
__________________   |
 |  |
|
01.01.2014, 12:41
| #12 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni ÖRNEK SORU Uygurlar döneminde, ticari ilişkilerin gelişmesiyle kişiler arasındaki anlaşmalar yazılı hale getirilmiştir. Bu durum, aşağıdaki alanlardan hangisiyle ilgili belgelerin meydana getirilmesini zorunlu kılmıştır? A) Sanat B) Askerlik C) Siyaset D) Hukuk E) Din (2005 KPSS) Cevap: D EKONOMİK HAYAT Uygurlara gelinceye kadar göçebe hayat nedeniyle hayvancılık ve hayvan ürünleri ekonomik etkinliklerin ve ticaretin temelini oluşturuyordu. Ekonomik yaşama bağlı olarak çeşitli kültürel etkinlikler düzenlenmiştir. Bunlar; Nevruz, Örüs - Sara ve Bahar bayramlarıdır. Hayvancılığa bağlı olarak dokumacılıkta gelişmiştir. Dünyanın en eski halısı Altaylarda Pazırık Kurganı'nda ortaya çıkarılmıştır. NOT-1: Türklerin dünya medeniyetine en büyük katkılarından biri olan halı dokumacılığını ilk başlatanlar Asya Hunları’dır. NOT-2: Türklerde uzun süre para kullanılmamıştır; miktarı oldukça sınırlı olan hükümdarın mührünü taşıyan “Kamdu” denilen bez parçaları para yerine kullanılmıştır. NOT-3: II. Göktürk (Kutluk) Devleti; kendilerine ait ilk ipek para’yı kullanmışlardır. NOT-4: Türgişler; kendilerine ait ilk madeni para’yı (Yarmak) bastırmışlardır (Bazı kaynaklarda Göktürkler). Bunun yanında demirden yapılmış araç ve gereç de ticarette büyük öneme sahipti. Bunlara karşılık Çin’den ipek, ipekli dokuma, tahıl maddeleri ve porselen alınmıştır. Asya Hunları, Göktürkler ve Uygurlar Çin ile; Avrupa Hunları Bizans ve Sasaniler’le ticari ilişkiler kurmuşlar ve ticaret antlaşmaları imzalamışlardır. Uygurlara gelinceye kadar genelde göçebe hayat biçimi benimsenmişse de Hunlar döneminde tarımla uğraşıldığına kanıt olarak sulama kanalları, saban ve orak gibi buluntulara rastlanmıştır. Ayrıca Türk dilinde yer alan arpa, buğday ve darı sözcükleri tarımın yapıldığını göstermektedir. NOT: “Tötö Kanalı”; Hunların açtığı ve Göktürkler tarafından kullanılan sulama kanalıdır. Savaşlarda elde edilen ganimetler ve devletlerden alınan vergiler de önemli gelir kaynakları arasındaydı. Türklerde verginin temelini göçebe yaşamdan dolayı hayvan vergisi oluşturmuştur. Uygurlarla birlikte toprak ve mesken vergisi de eklenmiştir. Orta Asya’da hüküm süren Türk devletlerinde ekonomik alanda İpek Yolu’nun da büyük önemi vardı. Bu yoldan gelen kazanç için çevre ülkelerle yoğun mücadeleler yapılmıştır. Ayrıca Hazar ve Bulgar ülkelerinden başlayıp, Ural, Sibirya ve Altaylar üzerinden Çin’e giden yola “Kürk Yolu” deniliyordu. Türkler bu yolun üzerinde de olduklarından samur, kunduz, başak gibi av hayvanlarının kürklerinin ticaretini yapıyorlardı. YAZI VE EDEBİYAT Orhun Kitabeleri’ne kadar yazılı bir esere rastlanmamaktadır. Bunun yerine sözlü edebiyat gelişmiştir, özellikle Savlar, Sagular, Koşuklar ve Destanlar önemli bir yere sahiptir; Savlar: Atasözleridir. Sagu: Ölüler için yakılan ağıtlardır. Koşuk: Kopuz denilen müzik aleti eşliğinde söylenen şiirlerdir. Destanlar: Manzum halk hikâyeleridir. İslamiyet öncesi Türk kültürü hakkında bilgiler verir. Eski Türklere ait önemli destanlar: Oğuz Kağan Destanı (Asya Hunları) Ergenekon ve Bozkurt Destanları (Göktürkler) Türeyiş ve Göç Destanları (Uygurlar) Alp Er Tunga ve Şu Destanları (Sakalar - İskitler) Manas Destanı (Kırgızlar) (En uzun Türk destanıdır.). Dede Korkut Hikâyeleri (Oğuz -Kıpçak mücadeleleri)
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 12:41
| #13 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni NOT: Uygurlara ait “Kutlu Dağ” ve Hunlara ait “Sihirli Geyik” destanları da bulunmaktadır. Türkler başka ulusların destanlarında da yerlerini almıştır. Bu destanlar şunlardır; İgor Destanı (Rus – Kuman) Şehname (İran – Saka) Nibelüngen (Alman – Hun) NOT-1: Eski Türklerde yazılı kültüre geç başlanmasında en önemli etken; göçebe yaşamdır. NOT-2: Yazılı kültüre geç başlanmasından dolayı Türklerin ilk dönemleriyle ilgili bilgilere daha çok Çin, Bizans ve Sasani kaynaklarından ulaşılmaktadır. Türkler tarih boyunca Göktürk, Uygur, Soğd, Brahmi, Süryani, Arap, Kiril ve Latin alfabelerini kullanmışlardır. Göktürk (Orhun) Alfabesi 38 harflidir ve Orhun Kitabeleri bu alfabeyle yazılan ilk belgelerdir (Türk Tarihi’nin ilk alfabesi). Uygur Alfabesi 18 harflidir ve hazırlanmasında Soğd Aalfabesi’nden yararlanılmıştır. Arap Alfabesi İslamiyet’in kabulüyle birlikte ilk defa Karahanlılar ve Gazneliler tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Selçuklular, Beylikler ve Osmanlılar da bu alfabeyi kullanmışlardır. Latin Alfabesi, Cumhuriyet’in ilanı sonrasında kabul edilmiştir. Kiril Alfabesi, SSCB hâkimiyeti altında yaşayan Türk toplulukları tarafından kullanılmıştır. Uygurlar döneminden kalan en önemli eserlerden biri olan “Altın Yaruk”, Çince’den Uygur Türkçesi’ne çevrilmiştir, dini bir eserdir. Ayrıca “Sekiz Yükmek” ve “İki Kardeş Hikâyesi” de ünlü Uygur metinleri arasında yer alır. Eski Türklere ait başlıca kitabeler şunlardır; Yenisey Kitabeleri: Kırgızlara aittir. VI. yüzyılda yazılmıştır. Kırgızların mezar taşlarına yazdıkları yazılardan oluşmaktadır. Göktürk (Orhun) Kitabeleri: VIII. yüzyılda, Kutluk (II. Göktürk) Devleti zamanında Bilge Kağan, Kültigin ve Vezir Tonyukuk adına dikilmiştir. Türk adının geçtiği ilk yazılı belgedir. Ayrıca Türk Tarihi’nin ve Türk Edebiyatı’nın ilk yazılı belgesidir. Yolluğ Tigin tarafından taşa kazınarak yazılmıştır. Bu nedenle Yuluğ Tigin Türklerin ilk tarihçisi ve edebiyatçısıdır. Karabalasagun (Ordu Balık) Yazıtları: Uygurlara aittir. Mani dini hakkında bilgi verir. Türkçe, Çince ve Soğdça yazılmıştır. Moyen Çör (Şine Usu Yazıtı) Kitabesi: Uygurlara aittir. Uygur Kağanı Moyen Çör’ün Çin’e karşı yaptığı seferlerden bahseder (759 – 760). ÖRNEK SORU Aşağıdakilerden hangisi yazıyı ilk kullanan Türk devletidir? A) Hazarlar B) Uygurlar C) Göktürkler D) Akhunlar E) Karluklar (1999/DMS) Cevap: C ÖRNEK SORU Aşağıdaki alfabelerden hangisi Türklere özgüdür? A) Sogd B) Kiril C) Orhon D) Latin E) Sanskrit (2006 KPSS/Lisans) Cevap: C ÖRNEK SORU Aşağıdakilerden hangisi Göktürklerde, devlet adamlarının millete hesap vermesi, devlet ve halkın karşılıklı olarak görevlerinin belirtilmesi konularını içermektedir? A) Orhun Yazıtları B) Karabalgasun Yazıtları C) Oğuz Kağan Destanı D) Şehname E) Manas Destanı (1999 – DMS) Cevap: A
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 12:42
| #14 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni ÖRNEK SORU I. Orhun Kitabeleri, II. Manas Destanı, III. Karabalasagun Yazıtları, Yukarıdakilerden hangileri Göktürkler'e aittir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III (2004/KPSS) Cevap: A ÖRNEK SORU Aşağıdakilerden hangisi, Orhun Yazıtları’nın Türk tarihi açısından önemini belirleyen özelliklerden biri değildir? A) Türk adının geçmesi ve Türkçe yazılmış olması B) Hun tarihiyle ilgili ayrıntılı bilgi vermesi C) Türk yazısının en eski alfabesiyle yazılmış olması D) Siyasi bir beyanname şeklinde olması E) VIII. yüzyılda yazılmış olması (2000 - DMS) Cevap: A BİLİM VE SANAT İslamiyet öncesi Türk toplumlarında Uygurlara gelinceye kadar sanat, taşınabilir eşya üzerinde yoğunlaşmıştır, bunun nedeni; göçebe yaşam tarzıdır. Sanatta hayvan figürleri ve bunların birbirleriyle mücadelesi önemli yer tutmuştur (sanat yaşam koşullarını yansıtmıştır.). Buna Türk resim sanatında “Hayvan Üslubu” denilmiştir. İlk defa İskitler (Sakalar) tarafından kullanılmıştır. Eski Türkler kemer, kılıç, mızrak, ipekli - yünlü kumaşlar ve kadın süs eşyaları üzerine pars, kurt, kaplan, kuş, geyik, at gibi hayvanların şekillerini işlemişlerdir (Göçebe yaşamın izlerini yansıtır.). Madencilikte özellikle de demircilikte ileri gitmişlerdir (Kazakistan'ın başkenti Alma Ata yakınlarında bir kurgandan çıkarılan “Altın Adam Heykeli” Türk maden sanatının ne kadar geliştiğini gösterir.). Dokumacılıkta da (halı) oldukça ileri gidilmiştir. Uygurlardan önce çadır sanatı, maden işlemeciliği ve deri işlemeciliği gelişmiştir. Uygurlarla birlikte yerleşik hayatın etkisiyle kalıcı mimari eserler meydana getirilmiştir. Bunlara örnek olarak saray, tapınak ve ev kalıntıları gösterilebilir. Minyatür sanatının temelini de Uygurlar atmıştır (kağıt – tahta üzerine yapılan resim). Anadolu’da da örnekleri görülen “Orta Oyunu (tiyatro)” Uygurlara ait bir özelliktir. Müzik ve resim de gelişmiştir. En önemli çalgıları Kopuzdur. Uygurlarda ressamlara Bedizci denilirdi. İlk dönemlerde keçe üzerine resim yapılmıştır. Uygurlarda resim ve heykelcilik (Burkan) Mani ve Budizm dinlerinin etkisiyle çok gelişmiştir. Türk sanatındaki ilk heykel örnekleri balbal taşları olarak kabul edilir. Fresk (duvar resmi) sanatına da Uygurlarda rastlanmıştır. Türklerde Astronomi bilimi gelişmiştir (12 Hayvanlı Türk Takvimi). Bu takvim Güneş Yılı esaslıdır ve 1 yıl 365 gün 6 saatten oluşur. Her yıla bir hayvan adı verilmiştir. Aylar rakamla ifade edilmiştir. Türklerin günümüze kadar kullandıkları takvimler ise şunlardır: Oniki Hayvanlı Türk Takvim Hicri Takvim Celali Takvim (Melikşah Dönemi’nde hazırlanmış ve B. Selçuklu Devleti tarafından kullanılmıştır.) Rumi Takvim (Osmanlı Devleti tarafından mali işlerde kullanılmıştır.) Miladi Takvim Bilim adamlarına değer verilmiş olup, hükümdarların yanında Keneşçi (Tayanç) adı verilen danışmanlar yer almıştır. Ayrıca bu bilim adamlarından oluşan ve hükümdarların da katıldığı “Kengeş (Keneş) Meclisi” bulunmaktaydı. Keneş Meclisi yılın belirli günlerinde toplanırdı. Uygurlar tahta harflerden matbaayı (hareketli harf sistemi) ve pamuktan kâğıdı yapmışlardır. Bu matbaada Uygurlar, Çin ve Hint eserlerini tercüme etmişlerdir. Matbaayı ve kâğıdı kullanan ilk Türk devleti Uygurlardır. ÖNEMLİ HATIRLATMALAR Orta Asya’nın Tarih Öncesi Devirlere ait ilk kültür merkezleri; Anav, Kelteminar, Afanasyeva, Andronova, Karasuk ve Tagar’dır. Türk kelimesinin devlet adıyla tarihte ilk kez kullanılması 6. asrın içerisinde başlamıştır (Göktürkler). Coğrafi bir ad olarak Türkiye - Türkia şeklinde ilk defa Bizans kaynaklarında Orta Asya için kullanılmıştır.
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 12:42
| #15 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni Tarihteki ilk atlı göçebe Türk topluluğu İskitler (Sakalar)’dır. Tarihte Türkler tarafından kurulduğu bilinen ilk devlet Büyük (Asya) Hun Devleti’dir. Asya Hunları’nın bilinen ilk hükümdarları Teoman’dır (Çin Seddi Teoman Dönemi’nde yapılmıştır.) Tarihte ilk defa Türkleri tek bayrak altında toplayan Türk Devleti, Asya Hun (Büyük Hun) Devleti’dir (Orta Asya’da ilk siyasi birlik sağlandı). Çin’le yapılan M.Ö. 318 tarihli antlaşma Asya Hun Devleti hakkındaki ilk antlaşmadır (Türkler hakkındaki ilk belge). Mete Han Dönemi Asya Hunları’nın en parlak dönemidir (M.Ö. 209 - 74). Mete Han orduda “onluk sistemi” ve yönetimde “veraset sistemi”ni getirmiştir (ilk kez). Türk toplumlarında millet ve devlet olma bilinci ilk defa Asya Hunları’yla başlamıştır. Asya Hunları’nın kolu olan Kuzey Hunları ilk kez Avrupa’ya göç ederek Kavimler göçü’nü başlatmıştır (375). Anadolu’ya ilk Türk akınları Avrupa (Batı Hun) Hunları tarafından yapılmıştır. İkinci akın Sibirler tarafından yapılmıştır. Avrupa’da kurulan ilk Türk Devleti Avrupa Hunları’dır (Kuzey Hunları). Avrupa Hunları en parlak dönemlerini Atilla Dönemi’nde yaşamışlardır (434 -453). Türklerle Bizanslılar arasında imzalanan ilk antlaşma Margus Barışıdır (Avrupa Hun Dönemi). Avrupa’nın etnik, siyasi, sosyal ve kültürel yapısında değişikliğe neden olan ilk Türk devleti Avrupa Hunlarıdır (ikinci devlet de Avarlardır.). İkili devlet teşkilatını ilk uygulayan devlet I. Göktürk Devleti’dir (Bumin Kağan – İstemi Yabgu). İkili devlet teşkilatını kardeşler dönemi olarak uygulayan ikinci devlet II. Göktürk Devleti’dir (Bilge Kağan – Kül Tigin). Üçüncü kardeşler dönemi ise Büyük Selçuklu Dönemi’ndedir (Tuğrul – Çağrı Beyler). Tarihteki ilk Türk – Bizans İttifakı’nı I. Göktürk Devleti yapmıştır. Çin’e karşı bağımsızlık savaşını yapan ilk Türk Devleti II. Göktürk (Kutluk) Devleti’dir. Tarihte Türk adıyla kurulan ilk devlet I. Göktürk Devleti’dir. Göktürklerle ilgili ilk bilgiler Ergenekon Destanı’na dayanmaktadır. Bu nedenle ilk dönemlere ilişkin bilgiler net değildir. I. Göktürk Devleti’nde en parlak dönem Mukan Kağan Dönemi’dir. İlk Türk Alfabesi’ni yapanlar II. Göktürk Devleti’dir. II. Göktürk Devleti’nde en parlak dönem Bilge Kağan ve Kültigin kardeşler döneminde yaşanmıştır. Bu dönemde devlet en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Bilge Kağan ve Kültigin kardeşler Dönemi’nde Orta Asya’daki Türkler ikinci kez tek bir bayrak etrafında toplanmışlardır (Üçüncü kez Moğollar-Cengiz Han Dönemi’nde olacaktır.). Türk tarihinin bilinen en eski Türkçe yazılı belgeleri Orhun Kitabeleri’dir. NOT: Kitabelerin konusu; Türklerin siyasi yaşantıları ve Türk hükümdarlarının halka karşı sorumluluklarıdır (Sosyal Devlet anlayışı). Kitabeler Yolluğ Tigin tarafından dikilmiştir. Danimarkalı W. Thomson tarafından okunmuştur.. Türkler arasında millet ve devlet olma bilinci en üst düzeye Göktürkler döneminde ulaşmıştır. Türklerde ilk Posta teşkilatını kuran, II. Göktürk Devleti’dir. İlk ipek parayı basan II. Göktürk Devleti’dir. İl İtmiş Bilge Kağan, Türklerin şehir kuran ilk hükümdarıdır. İlk Türk şehri Ordu – Balık’tır. Uygurlar yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğudur. Yerleşik hayatın bir sonucu olarak ilk kez saraylar, tapınaklar gibi kalıcı mimari eserler bırakmışlardır. Din değiştiren ilk Türk devleti Uygurlardır (savaşçı özelliklerini kaybetmişlerdir). Uygur siyasi tarihinin ilk ve en önemli olayı 751 Talas Savaşı’dır. Kâğıt ve matbaayı kullanan (Hareketli harf sisteminin ilk örneği) ve Türkçe kitapları basan ilk Türk devleti Uygurlardır. Uygurlara ait buluntu merkezleri; Hotan, Bezelik, Kara Hoço, Turfan, Kızıl, Kuça’dır. Uygurların en önemli yazılı kaynakları “Karabalsagun Yazıtları”dır. Anadolu’da da örnekleri görülen “Orta Oyunu” Uygurlara ait bir özelliktir. Uygurlardan sonra ikinci olarak yerleşik yaşama geçen (Tam anlamıyla yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu) ve hükümdarları adına para bastıran Türk topluluğu Türgişler’dir. Türgişler Emevilerle mücadele ederek İslamiyet’in doğuya (Orta Asya) yayılmasını geciktirmişlerdir (ilk kez)
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 12:42
| #16 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni Cengiz Han’a bağlanan ilk Türk kavmi Kırgızlardır. İlk kez İstanbul’u kuşatan Türkler, Avarlardır (ikinci kez kuşatan Türk topluluğu Tuna Bulgarlarıdır.). Türk tarihinde en fazla etki bırakan Türk topluluğu Oğuzlardır. Museviliği benimseyen ilk ve tek Türk devleti Hazarlardır. Hazarlar İslamiyet’in Kafkaslara girmesini ve Rusya’da yayılmasını engellemişlerdir (ilk kez). İslamiyet’i benimseyen ilk Türk boyu Karluklardır. Hıristiyanlığı benimseyen ilk Türk devleti Avarlardır. Macarlar, Hıristiyanlığın Katolik mezhebini benimseyen tek Türk boyudur. Dinlerindeki değişim devlet yapılarına yansımış, boylar birliğine dayalı siyasi yapıdan, krallık sistemine dayalı bir yapıya geçmişlerdir. Peçenekler, Bizans ordusu içerisinde paralı asker olarak görev yapmış; 1071 Malazgirt Savaşı’nda saf değiştirerek Selçuklu ordusu tarafına geçmiş ve savaşın Türkler tarafından kazanılmasında etkili olmuşlardır. Düzenli ve disiplinli ilk Türk ordusunun kurucusu Mete Han’dır. Türk Hâkimiyet anlayışını (ikili yönetim, veraset sistemi) ilk getiren hükümdar Mete Han’dır. Türklerin farklı kültürlerden en az etkilendikleri alan askerlik ve ordudur. Eski Türklerde En büyük tanrı, Gök – Tanrı idi. Türklere ait bilinen en eski kurganlar Altaylar’da bulunan “Pazırık” ile Alma Ata yakınlarında bulunan “Esik” kurganlarıdır. Türklerin yaşayışına en uygun din İslamiyet olmuştur. Yazılı hukuku başlatan ilk Türk devleti Uygurlardır. Dünyanın en eski halısı Altaylarda Pazırık Kurganı’nda ortaya çıkarılmıştır. Halı dokumacılığını ilk başlatanlar Asya Hunları’dır. Manas Destanı (Kırgızlar) en uzun Türk destanıdır. ÇIKMIŞ SORULAR 1. Aşağıdakilerden hangisi, Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinde yönetimin özelliklerinden biri değildir? A) Herkesin kurultaya katılma hakkının olması B) Ülkenin bölümler halinde yönetilmesi C) Devlet yönetiminde “töre”lere uyma zorunluluğunun olması D) Hatunun (hükümdarın eşi) kurultaya katılması E) Devlet yönetme yetkisinin hükümdara Tanrı tarafından verildiğine inanılması (1999 – DMS) 2. İslamiyet’ten önceki Türk devletlerinin dini anlayışlarında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Gök Tanrı’ya inanılması B) Ölümden sonra yaşama inanılması C) Dinsel inançlara saygı gösterilmesi D) Kendi dinlerinden olmayanlardan cizye vergisi alınması E) Ölen kişinin mezarının yanına, öldürdüğü düşman sayısı kadar balbal (heykel) dikilmesi (1999 – DMS) 3. I. Karluklar II. Hazarlar III. Avarlar IV. Hunlar Yukarıdaki Türk topluluklarından hangileri Orta Avrupa’da teşkilatlı bir devlet kurmuşlardır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IV D) II ve III E) III ve IV (1999 – DMS) 4. I. Duvar resmi II. Dokuma III. Mimari Uygurların yukarıdaki sanat alanlarının hangilerinde etkinlik göstermeleri, onların yerleşik hayata geçtiklerine bir kanıt sayılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III (2001 - KMS)
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 12:43
| #17 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni 5. Aşağıdakilerden hangisinin Türklerin eski ve köklü bir kültüre sahip olduklarının bir göstergesi olduğu savunulabilir? A) Yerleşik hayata geçmeleri B) İlk devletlerini Orta Asya’da kurmaları C) Çeşitli dini inanışları benimsemeleri ve bunları yaşantılarına yansıtmaları D) Boylar halinde birlikte yaşamaları E) İslam dinini kabul etmelerine rağmen öz kimliklerini korumaları (2006 - KPPS) 6. Uygurların yerleşik hayata geçmeleriyle aşağıdakilerden hangisi uğraşları arasına girmiştir? A) Heykel B) Mimarlık C) Müzik D) Ticaret E) Resim (2006 – KPPS - Önlisans) 7. İslamiyet’ten önce Türklerin, I. Tarımda sulama kanalları yapma, II. Halı – kilim dokumacılığı yapma, III. Silah, at koşum takımları, süs eşyası imal etme uğraşlarından hangileri yerleşik hayata geçtiklerinin kesin bir kanıtıdır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III (2007 – KPSS) 8. İslamiyet’ten önce kurulan Türk devletlerinde geniş toprakların idare edilmesinin zorluğu aşağıdakilerin hangisiyle giderilmeye çalışılmıştır? A) Ülkede inanç özgürlüğünün tanınması B) Yerleşik hayatın yaygınlaştırılması C) Ülkenin yönetim alanlarına ayrılması D) Evlilik yoluyla başka ülkelerle yakınlık kurulması E) Komşularla barışçıl ilişkilerin kurulmasına özen gösterilmesi (2008/KPSS Önlisans) 9. Aşağıdakilerden hangisinin Uygurların matbaalarının olduğuna ve baskı yaptıklarına bir kanıt olduğu savunulabilir? A) Tahtadan yapılmış harfler B) Çeviri eserler C) 18 harften oluşan alfabe D) Taş üzerine yazılmış kitabeler E) Kâğıt üzerine yazılmış belgeler (2008/KPSS Ortaöğretim) 10. I. Bulgarlar II. Macarlar III. Göktürkler Yukarıdaki Türk kavimlerinden hangileri Hristiyanlığı kabul etmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III (2008/KPSS Ortaöğretim) 11. Çin kaynaklarına göre, Orta Asya’da kurulan Asya Hunları evlerini topraktan yapmış, Volga kıyılarıyla Kırım arasında kurulan Hazarların evleriyse hep ahşap olup yalnız hakan sarayı ve kale taştan yapılmıştır. Yukarıda verilen bu bilgilerle, I. Doğa şartları insanların yaşam biçimini etkilemiştir. II. Türklerde daha çok göçebe yaşantı vardır. III. Türkler mimaride Çinlilerden etkilenmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III (2010 – KPSS Önlisans) CEVAPLAR 1. A 2. D 3. E 4. C 5. E 6. B 7. A 8. C 9. A 10. C 11. A TÜRK - İSLAM TARİHİ Türklerle Müslüman Araplar arasındaki ilk ilişkiler Hz. Ömer Dönemi’nde başlamıştır. Bu dönemde Müslüman Araplar Sasani İmparatorluğu’nu yıkarak İran ve Irak’ı ele geçirmişler ve Horasan’da yaşayan Türklerle komşu olmuşlardır. Hz. Osman Dönemi’nde Horasan ve Harezm’i ele geçiren Müslüman Araplar, Ceyhun Nehri’ne ulaşmış ve Türklerle ilk savaşlar başlamıştır. Emeviler Dönemi’nde Müslüman Arapların Maveraünnehir Bölgesi’ni ele geçirmesi üzerine Türgiş Türkleriyle ve Kafkaslarda Hazar Türkleriyle mücadeleler yapılmıştır. Türklerle en yoğun ve şiddetli çarpışmalar Emevi Halifesi Abdülmelik Dönemi’nde yaşanmıştır. Emevilerin izlediği ırkçı siyaset ve iki millet arasındaki mücadeleler Türklerin İslamiyet’i benimsemesini geciktirmiştir. Emevilerin yıkılmasından sonra Bağdat’ta kurulan Abbasiler ırkçı siyaseti terk etmişler ve hoşgörülü (ümmetçi) bir yönetimi
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 13:54
| #18 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni benimsemişlerdir. Bu durum Türklerle yakınlaşmayı başlatmıştır. 751 Talas Savaşı’nda Çin’e karşı Müslüman Araplarla Türkler birlikte savaşmışlar ve savaş sonucunda Türk – Arap dostluğu başlamış; Türkler kitleler halinde İslamiyet’i benimsemişlerdir. Abbasiler Türklere önemli askeri ve idari yetkiler vermişlerdir. Türklerin İslamiyet’i kabul etmeleri ile birlikte; İslamiyet, geniş alanlarda yayılma imkânı buldu (Orta Asya, Hindistan ve Balkanlar gibi). Bizans ve Haçlılarla savaşarak Hıristiyanların İslam dünyası üzerindeki baskılarına son verdiler. Halifelik makamının koruyuculuğunu üstlendiler. Dini ve siyasi bir güç olarak halifelik makamından yararlandılar. Siyaset, bilim, sanat, kültür ve düşünce alanında bir Türk - İslam sentezi oluşturdular. ÖRNEK SORU Türklerin İslamiyet’e hizmetleri hangi dönemde önem kazanmıştır? A) Dört Halife Dönemi B) Emeviler C) Abbasiler D) Gazneliler E) Karahanlılar (1999 - DMS) Cevap: C TALAS SAVAŞI (751) Nedenleri: II. Göktürk Devleti’nin yıkılmasından sonra Orta Asya’da kurulan Uygur Devleti’nin bu bölgedeki otorite boşluğunu giderememesi, Orta Asya’daki Çin egemenliğine son vermek isteyen Türklerin Abbasilerden yardım istemesi, Orta Asya ve İpek Yolu’na hâkim olmak isteyen Çinlilerin ve Müslüman Arapların bu bölgeye hareket etmeleri, Müslüman Arapların İslamiyet’i Orta Asya’da yaymak istemeleri NOT: Talas Savaşı’nda Müslüman Arapları destekleyen ilk Türkler Karluk, Yağma ve Çiğil boylarıdır. NOT: Bu savaş, Müslüman Araplar ile Çinliler arasındaki ilk ve tek savaştır. Sonuçları: Müslüman Araplar (Abbasiler) savaşı kazandı. Türklerin Abbasilerin yanında yer almaları, onların bu savaşı kazanmasında etkili olmuştur. İslamiyet Orta Asya’ya kadar yayıldı. Orta Asya Çin istilasından kurtuldu. Emeviler dönemindeki Türk - Arap düşmanlığı yerini dostluğa bıraktı. Türkler kitleler halinde İslamiyet’i kabul etmeye başladı (Karluklar gibi). Çinlilere ait önemli teknik buluşlar (Kâğıt, Matbaa, Barut, Pusula) İslam Dünyası tarafından öğrenildi. NOT: Özellikle kâğıt yapımının Çin dışında da öğrenilmesi, dünya kültür tarihi açısından önemlidir. Bu gelişme kültürel alandaki faaliyetleri hızlandırmıştır. TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABUL ETME NEDENLERİ Türklerde daha önce var olan Gök -Tanrı inancı (Tek Tanrılı İnanç) Kurban kesme adetlerinin varlığı ve ölümden sonraki yaşama inanılmasının İslam kurallarıyla bağdaşması Türklerin toplum hayatının İslam’ın emir ve yasakları ile çelişmemesi Türklerdeki “Cihangirlik” düşüncesinin İslam’daki Cihat ve Gaza’ya karşılık gelmesi İslamiyet’in ibadeti temiz olan her yerde yapılmasını kabul etmesi (Tapınak inanışından uzaklık) Türklerin Müslüman tüccarlarla etkileşim yaşaması Türklerin İslamiyet’e girişlerini kolaylaştıran ve hızlandıran gelişme; Abbasilerin hoşgörü politikalarıdır. İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ KARAHANLILAR (840 - 1212) 840 yılında Uygur Devleti’nin Kırgızlar tarafından yıkılmasından sonra Bilge Kül Kadir Han tarafından Balasagun’da kurulmuştur. Batı Türkistan’da kurulan bu devleti meydana getiren Türk boyları; Karluk, Yağma ve Çiğil’dir (Federatif yönetim).
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 13:54
| #19 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni Satuk Buğra Han (Abdülkerim) döneminde İslamiyet’i resmi din olarak kabul etmişlerdir (932). En parlak dönemlerini Yusuf Kadir Han zamanında yaşayan Karahanlılar 1042 yılında Doğu ve Batı Karahanlılar şeklinde 2’ye ayrıldı. Bunlardan merkezi Kaşgar olan Doğu kanadı 1211’de Karahitaylar, merkezi Semerkant olan Batı kanadı ise 1212’de Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır. Karahanlıların Önemi: Orta Asya’da İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devletidir. Türkçe’yi ve Türk kültürünü korumaya büyük önem vermişlerdir (Resmi yazı dilleri Türkçe olmuş ve Uygur Alfabesi’ni kullanmışlardır.). Karahanlılar, yöneten ve yönetilenleri Türk olan ilk Türk - İslam devletidir. Bu yüzden Karahanlılarda, Gazneli ve Selçuklulardaki gibi Arap - İran etkisi yoktur. İslami Türk Edebiyatı’nın ilk örneği olan, Yusuf Has Hacib’in yazdığı Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren Bilgi), Kaşgarlı Mahmut’un yazdığı Divan-ı Lügat-it Türk (Bu iki eser Karahanlı hükümdarına sunulmuştur.), Ahmet Yesevi’nin yazdığı Divan-ı Hikmet ve Edip Ahmet Yükneki’nin yazdığı Atabetül Hakayık adlı eserler Karahanlılar Dönemi’nde yazılmıştır. Karahanlılar sosyal devlet anlayışının bir göstergesi olarak ülke içerisinde Kervansaraylar (Ribat), Hastaneler ve Medreseler yaptırmışlardır. Türk İslam devletlerinde ilk düzenli posta teşkilatını kurmuşlardır. Karahanlılar döneminde Türk - İslam Medeniyetinin temelleri atılmıştır. ÖRNEK SORU Karahanlı Devleti’nin Türk tarihi açısından en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Çok uluslu bir yapıya sahip olması B) Orta Asya’da kurulmuş olması C) Adını kurulduğu yerden almamış olması D) Doğu ve batı olarak ikiye ayrılması E) İlk Müslüman Türk devleti olması (1999 - DMS) Cevap: E GAZNELİLER (963 - 1187) Alp Tekin tarafından Afganistan’ın Gazne şehrinde kurulmuştur. Devlet, Sebük Tegin zamanında hükümdarlığın babadan oğula geçtiği bir saltanat idaresine dönüşmüştür. En ünlü hükümdarları Gazneli Sultan Mahmut’tur (998 - 1030). Gazneli Mahmut Türk - İslam Dünyası’nda Hindistan’a yapmış olduğu ve 25 yıl süren 17 seferiyle tanınmıştır. Amacı; Bölgeye İslamiyet’i yaymak ve zenginliğinden yararlanmaktı. Hindistan Seferleri Sonucunda; İslamiyet Hindistan’a kadar yayılmıştır. Gaznelilerin İslam Dünyası’ndaki prestijleri artmıştır. Bölgeden ekonomik olarak büyük kazanç sağlanmıştır. Hindistan’a İslamiyet’in yayılmasıyla günümüz Pakistan ve Bangladeş devletlerinin temelleri atılmış ve sosyal eşitsizliğe dayalı Kast sistemi zarar görmüştür. NOT: Gazneliler, Hindistan’da tam olarak siyasi hâkimiyetlerini sağlayamamışlardır. Bunun nedeni; bölgenin karışık etnik yapısı ve geniş coğrafi bir alana sahip olmasıdır. Gazneli Mahmut’un ölümüyle devlet eski gücünü koruyamamıştır. Büyük Selçuklularla yapılan, Nesa (1035), Serahs (1038) ve Dandanakan (1040) Savaşlarıyla Gazneliler, eski güçlerini ve prestijlerini büyük ölçüde kaybetmişlerdir. Gazneliler, 1187’de Afganistan’ın yerli halkı Gurlular tarafından yıkılmışlardır. Gaznelilerin Önemi: Sınırları içerisinde birçok milleti barındırdıkları için İmparatorluk karakteri taşıyan ilk Türk - İslam Devletidir. Türk geleneklerinden zamanla uzaklaşmışlar ve resmi yazı dili olarak Arapça, edebiyat dili olarak da Farsça’yı kullanmışlardır. Sarayda ise Türkçe kullanılmıştır. NOT: Bu şekilde farklı dillerin kullanılmasının nedeni; bulunulan coğrafyanın etnik yapısıdır. Abbasi Halifesini Şii Büveyhoğullarına karşı koruyan ilk Türk - İslam Devleti’dir. Türk tarihinde Sultan ve Padişah ünvanını kullanan ilk Türk hükümdarı Gazneli Mahmut’tur.
__________________ |
| | |
|
01.01.2014, 13:54
| #20 (permalink) |
| | Cevap: Kpss Tarih Ders Notları ve Soruları - KPSS Tarih Dersine Nasıl Çalışılır? Ergün YILDIRIM KPSS TARİH DERS NOTLARI Tarih Öğretmeni Gaznelilerin İslamiyet’i Hindistan’a kadar yayması Hindistan’daki Kast sistemine büyük bir darbe vurmuş, Yeniçağ’da Hindistan’da Babür İmparatorluğu’nun kuruluşuna da zemin hazırlamıştır. İranlı şair Firdevsi tarafından yazılan “Şehname” adlı eser, Gazneli Mahmut’a sunulmuştur. TOLUNOĞULLARI (868 - 905) Ahmet Bin Tolun tarafından Mısır’da kurulmuştur. Mısır’da kurulan ilk Türk devletidir. Ahmet Bin Tolun Abbasi devlet yönetiminde görev alan (vali) Türk komutanlarından biridir. Abbasilerdeki merkezi otoritenin zayıflamasına paralel olarak, Mısır’da bağımsızlığını ilan edip Tolunoğulları devletini kurmuştur (868). Bu dönemde Mısır ekonomik olarak parlak bir dönem yaşamıştır (Baharat Yolu’nda denetim kurulması, imar ve bayındırlık faaliyetleri, tarım çalışmaları v.b.). Tolunoğulları, 905’te Abbasiler tarafından yıkılmıştır. Tolunoğulları’nda yönetici ve askeri kadro genellikle Türklerden oluşmuş ise de halk Arap ve Berberilerden oluşmuştur. NOT: Bu durum Tolunoğulları’nın kısa sürede yıkılmasına ve ülkede devlet-millet bütünleşmesinin sağlanamamasına neden olmuştur. Tolunoğulları, ülkelerinde yaşayan tüm gayrimüslimlere din ve inanç özgürlüğü tanıyarak hoşgörülü bir politika izlemişlerdir. Tolunoğulları döneminden kalan en önemli iki eser; Ulu Camii ve Tolunoğlu Camii’dir. NOT: Tolunoğulları kendilerinden sonra Mısır’da yaklaşık 1000 yıl sürecek olan Türk hâkimiyetinin öncüleri olmuşlardır. İHŞİTLER (AKŞİTLER) (935 - 969) Mısır’da kurulan ikinci Türk devletidir. Kurucusu, Abbasi Devleti’nde görev yapan Türk komutanlarından Muhammed Bin Toğuç’dur. İhşitler, Hicaz Bölgesi’ne hâkim olan ilk Türk devletidir. Akşitler 969’da Fatimiler tarafından yıkılmışlardır. NOT: İhşitlerde halk, Tolunoğulları’nda olduğu gibi Arap ve Berberilerden, yöneticileri ve orduları ise Türklerden oluşmuştur. Bu durum yıkılışlarında etkili olmuştur. BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1037 - 1157) Büyük Selçuklular, Oğuzların Üçok koluna dâhil olup Deniz Han soyunun “Kınık” boyundandır. Kınık boyunun bilinen ilk boy beyi Dukak Bey’dir. Dukak Bey’den sonra Kınık boyunun başına Selçuk Bey geçmiştir. Bu dönemde Kınık boyu İslamiyet’i kabul etmiştir (962). Tuğrul ve Çağrı Beyler Dönemi’nde Gaznelilerle yapılan 1040 Dandanakan Savaşı’ndan sonra Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşu tamamlanmış, tam bağımsız bir devlet haline gelmiştir. Çağrı Bey yeni yurt arayışları ve İslamiyet’i yayma düşüncesiyle Anadolu’ya ilk keşif akınlarını yapmıştır (1016 – 1021). Anadolu’ya başlayan Türk akınlarından rahatsız olan Bizans ile Selçuklular arasında 1048 Pasinler Savaşı yaşanmış ve Bizans yenilmiştir. NOT: Pasinler Savaşı Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı ilk büyük zaferdir. NOT: Bu savaş, Türklerin Anadolu’da Bizans’la Anadolu için yaptığı ilk savaştır. Tuğrul Bey, 1054 yılında Abbasi Halifesi’ni Şii Büveyhoğullarının baskısından kurtarınca halife tarafından kendisine “Doğunun ve Batının Sultanı” ünvanı verilmiştir. NOT: Bu gelişme, İslam Dünyası’nda siyasi liderliğin Türklere geçtiğini gösterir. Böylece Abbasi Halifeliği de Büyük Selçuklu koruyuculuğuna girmiş oldu. Aynı zamanda siyasi otoritenin Tuğrul Bey’de dini otoritenin de Abbasi halifesinde olması laik devlet anlayışının uygulandığının göstergesidir. Alparslan Dönemi’nde, devletin vezirlik makamına İran (Fars) asıllı Nizam-ül Mülk getirilmiştir. NOT: Bu gelişme, Selçuklu devlet yönetiminde, İran kökenlilerin zamanla etkilerini artırma yolunu da açmıştır.
__________________ |
| | |
|
| Yukarı'daki Konuyu Aşağıdaki Sosyal Ağlarda Paylaşabilirsiniz. |
| |
| Forum hakkında | Kullanılan sistem hakkında |
| | SEO by vBSEO 3.6.0 PL2 ©2011, Crawlability, Inc. |
4Beğeni
Normal
